Moet u zich echt laten bijstaan door juristen?

Vakartikels

Dit artikel geeft u een rondleiding in het proces van bedrijfsoverdracht. We kunnen niet blijven stilstaan bij alle horden en putten in de weg die leidt tot de bedrijfsoverdracht. We willen wel proberen u te informeren vanuit jaren praktische ervaring en hopen dat u zelf tot de conclusie komt dat juridische bijstand
geen overbodige luxe is.

Baker Tilly

Een succesvolle overdracht realiseren, begint eigenlijk al veel vroeger dan u misschien op het eerste zicht denkt. Ook de juridische aspecten moeten tijdig aangepakt worden.

De voorbereidende due diligence

Veel KMO-bedrijfsleiders geloven nog steeds niet dat kosten maken om de juridische kwaliteit van de organisatie te laten toetsen, vooraleer effectief aan de bedrijfsoverdracht wordt begonnen, nuttig is. Nochtans kunnen we uit ervaring bevestigen, dat een grondig en kritisch onderzoek bijna altijd leidt tot het aan de oppervlakte brengen van risico’s. Denk hierbij aan afspraken met klanten, leveranciers, werknemers, verzekeringsmaatschappijen en banken; aan intellectuele eigendomsrechten en vennootschapsrechtelijke documenten zoals statuten.

Aanwezige risico’s knagen aan de prijs die u voor het bedrijf mag verwachten, maar ook aan de risicopremie die bij een financiering moet betaald worden. Terwijl het heel vaak mogelijk is met een redelijke investering deze risico’s te beperken of zelf te elimineren.

Bovendien is het niet meer dan menselijk dat een overnemer de risico’s erg hoog inschat en de overlater de risico’s minimaliseert. Dit leidt vaak tot een onnodig ingewikkeld kluwen in de besprekingen en een onnodige druk (naar beneden) op de prijs.

De uitvoering van de overdracht

Voor elke overdracht zijn juridische documenten nodig. Of het nu gaat om een verkoop aan een derde of aan eigen medewerkers (Management Buy Out) of de onderneming wordt verkocht of via schenking overgedragen aan familieleden, altijd moeten de nodige afspraken gemaakt worden over het verleden en soms ook over de toekomst.

U dient zich er goed van bewust te zijn dat een overnemer die uw onderneming niet van binnenuit kent, waarborgen over het verleden aan u zal vragen. Een juridisch adviseur met ervaring, zal u dan in detail toelichten hoe ver de waarborgen die een overnemer u voorstelt, in realiteit reiken. Meestal kan over beperkingen op die garanties onderhandeld worden. 

Wil u onverwachte gevolgen vermijden bij een overdracht, is het goed om te praten met een specialist in erfrecht en huwelijksvermogensrecht. Als u overdraagt aan de kinderen, zou het kunnen dat u geen probleem heeft met een latere overgang naar eventuele kleinkinderen, maar misschien heeft u iets minder graag dat de onderneming later in handen komt van de schoonfamilie.

Meestal worden er nog andere afspraken gemaakt bij de overdracht van een onderneming: uitstel van betaling van een deel van de prijs, vertrouwelijkheidsverbintenis, verbod op concurrentie, regeling i.v.m. intellectuele eigendomsrechten die nog op naam van de aandeelhouder staan,…

De regelgeving m.b.t. dit soort onderwerpen is niet altijd eenvoudig en eenduidig. Een specialist kan u hierbij helpen en vermijden dat u documenten ondertekent die ofwel niet geldig zijn, ofwel te veelomvattend zijn ofwel niet ver genoeg reiken. En een goede juridisch adviseur zal u altijd aanraden om duidelijke afspraken neer te schrijven en deze te laten ondertekenen door de partijen. U heeft toch ook het verhaal in de krant gelezen van een ondernemer die zijn zaak verkocht zonder papierwerk en zijn onderneming kwijt is, maar de prijs nog altijd niet ontvangen heeft.

We wijzen ook nog op het verschil tussen de overdracht van de onderneming door de overdracht van de aandelen en een overdracht van activa (“handelsfonds”, “bedrijfstak”). Uiteraard is de verschillende fiscale behandeling hier van belang, maar ook juridische elementen spelen mee. Indien bij een overdracht van een handelsfonds veel klanten of leveranciers gebruik maken van hun recht om de relatie met de onderneming te stoppen, waarna uw garantieverklaringen worden ingeroepen door een overnemer, zou u wel heel erg kunnen schrikken. Een juridisch adviseur kan u hierin goede raad geven en bijstaan in het schrijven van de juiste clausules.

En nu denkt u misschien, allemaal goed en wel, maar die documenten zullen toch niet alle problemen uit de wereld helpen? Dat is waar, 100% garantie zal ook een ervaren juridisch adviseur u niet kunnen bieden. Maar het zal wel bijdragen tot een beter inzicht in de risico’s en de geleverde waarborgen. Bovendien zullen een aantal mogelijke problemen vooraf al uit de wereld geholpen zijn.

Een goed juridisch adviseur zal tenslotte altijd de beperkingen van het recht en van contracten erkennen. Zelfs perfecte contracten (als die al bestaan) kunnen geen succesvolle overname garanderen. Een slecht contract is echter zelden de oorzaak van het falen van de overname. De reden waarom overnames falen zit heel vaak in menselijke acties of menselijk nalaten. Maar dat is een onderwerp voor een latere bijdrage.

En na de overdracht van de onderneming

Als de onderneming door de overdracht aansluit bij een groep ondernemingen zal de integratie een belangrijke uitdaging vormen. Niet alleen de juridische integratie van de verschillende entiteiten zal werk vragen, ook de integratie van het werknemerspotentieel en de relaties met klanten en leveranciers zullen vaak wijzigingen in de juridische afspraken teweegbrengen. Een efficiënte samenwerking met juridisch adviseurs is dan ook van groot belang.

Wenst u meer informatie over dit alles te weten komen, neem dan contact op met Anne Roucourt, Legal Partner of met uw dossierbeheerder.